Als je mentaal fit bent, zit je lekker in je vel. Soms kosten (onbewuste) gedragspatronen onnodig veel energie. Daarom is het belangrijk om zo nu en dan kritisch naar jezelf te kijken. Oftewel een momentje zelfreflectie.
Soms heb ik last van mijn eigen manier van communiceren. Deze is namelijk niet altijd even effectief. Om daar verandering in te brengen, is het belangrijk om bij mezelf na te gaan waarom ik op een bepaalde manier reageer en hoe ik dat eventueel kan veranderen.
Sterke en zwakke kanten
In mijn communicatie ben ik direct en transparant. Ik zeg wat ik bedoel, zonder er omheen te draaien. Ik ben ook erg expressief. Dus al zeg ik niet wat ik denk of voel, dan zie je dat vaak wel aan mijn gezichtsuitdrukking. Je weet dus wat je aan me hebt. Daar komt bij dat ik een gepassioneerd persoon ben, ook in mijn communicatie. Dat is leuk en aanstekelijk zolang je over leuke dingen praat.
Op het moment dat er dingen ter sprake komen waar ik niet zo blij van word of als ik op mijn strepen sta, kan ik heel fel zijn. Daar kunnen mensen best van schrikken. Dan kan ik overkomen als niet benaderbaar. En dat is meestal niet de boodschap die ik wil overbrengen.
Automatische piloot
Mijn manier van communiceren gaat automatisch, ik denk daar vaak niet bij na. Toch is het soms wel handig om me meer bewust te zijn van mijn gedrag en wat dat doet met anderen. Ja, ik kan me heel star opstellen want “dit is wie ik ben en ze moeten het er maar mee doen”. Maar als ik eerlijk naar mezelf kijk, levert dat me vaak meer op.
Eigen rol en rol van anderen
Zelf ben ik iemand die veel aan zelfreflectie doet en daar weleens in kan doorslaan. Dan betrek ik dingen te veel op mezelf. Het is belangrijk om je ervan bewust te zijn dat het bij zelfreflectie niet alleen gaat om jouw eigen gedrag, maar ook om het gedrag van anderen. Het gedrag van anderen kan er namelijk voor zorgen dat je op een bepaalde manier reageert.
Zelf moest ik er bewust van worden gemaakt dat ik niet altijd degene ben die aan zichzelf moet werken. Er was eens een situatie waarbij ik heel direct nee zei tegen iemand. Ik zag aan haar reactie dat zij dit lastig vond. Zij wist hier niet op te reageren en liep weg. Ik betrok dit op mezelf: ik moest niet zo hard zijn. Toen zei iemand tegen mij dat er in dit gesprek twee personen betrokken waren: de betreffende dame en ik. Ja, ik was direct in mijn antwoord en mevrouw wist hier niet mee om te gaan. Dat wil niet zeggen dat ik degene was die hier iets mee moest. Misschien moest mevrouw leren om te gaan met directheid en lag het dus bij haar.
Door deze opmerking heb ik geleerd om niet alleen te kijken naar mijn eigen gedrag in een situatie, maar ook naar het gedrag van anderen in dezelfde situatie. Hoe gedraag ik me en hoe reageren anderen daar op? Maar ook: hoe reageer ik op het gedrag van anderen?
Gevoelens, gedachten en ervaringen
Mijn eigen gedrag komt ergens vandaan, het komt niet uit de lucht vallen. Laten we mijn felle manier van communiceren als voorbeeld nemen. Ik ben iemand die heel duidelijk haar grenzen aangeeft. Dat komt voort uit eerdere ervaringen. Ik was iemand die veel deed voor anderen. Helaas maakten mensen daar misbruik van. Zij vroegen veel van mij, maar gaven minder terug. Ik heb dus geleerd om mijn grenzen te bewaken en hier duidelijk in te zijn, om te voorkomen dat er misbruik van mij wordt gemaakt.
Op het moment dat ik met mensen in gesprek ben en zij het alleen hebben over mijn tekortkomingen en niet over hun eigen aandeel, raak ik geïrriteerd. Ik denk dan bijvoorbeeld aan wat ik allemaal al heb gedaan en dat zij mij daarin niet tegemoetkomen. Door mijn eerdere ervaringen krijg ik het idee dat er misbruik wordt gemaakt van mij. Hierdoor raak ik geïrriteerd en reageer ik des te feller.
Door bewust stil te staan bij mijn eigen gevoelens, gedachten en ervaringen, herken ik gedragspatronen van mezelf en kan ik stappen zetten in het aanleren van ander gedrag. Als ik dat nodig vind tenminste, want soms is het ook gewoon oké om niet perfect te zijn.